Σε τούτο τον κόσμο, του αγώνα και της αγωνίας, βιώνουμε την οδυνηρή επίγεια πορεία μας, σε αναζήτηση της χαμένης μας παραδείσιας πατρίδας. Προχωράμε γνωρίζοντας αυτά που συμβαίνουν στον εσώτατο εαυτό μας, το πως αρχίζει το κακό και πως εξελίσσεται στο νου και στην καρδιά μας και ταυτόχρονα αισθανόμενοι την αδυναμία μας, καθώς η ευπερίστατος αμαρτία καραδοκεί να γκρεμίσει τα τείχη της καρδιάς μας. Μοιάζουμε με τον διαβάτη εκείνον, που τον έχουν περιτριγυρίσει οι λύκοι. Τι κάνει αυτός για να σωθεί; Σκαρφαλώνει στο δένδρο που είναι πίσω του και σώζεται. Το δένδρο που σώζει είναι η προσευχή. Τούτο μας διδάσκουν οι μεγάλοι πρωταθλητές της προσευχής, οι πατέρες της πίστεώς μας. Τι είναι, όμως, η προσευχή; Κατά τον συνήθη ορισμό, προσευχή είναι η ανάσα της ψυχής, η άνοδος του νου και της καρδιάς στον Θεό, η προσπάθεια αποκατάστασης της επικοινωνίας μας με τον Θεό. Στην αρχή, στον παράδεισο, ο άνθρωπος επικοινωνούσε με τον Θεό κάθε στιγμή, μετά την πτώση, χρειάζεται την προσευχή για να συναντηθεί με τον Θεό. Όχι γιατί ο Θεός είναι μακριά μας, αλλά γιατί εμείς έχουμε χάσει στον έσω άνθρωπο τα πνευματικά αισθητήρια, για να νοιώσουμε την εγγύτητα της παρουσίας του Θεού στην ζωή μας.

Η προσευχή δίνει τώρα έκφραση στον αγώνα μας για κοινωνία με τον Θεό. Η κοινωνία αυτή, είναι η φυσική φανέρωση της αγάπης μας για τον Θεό και της αγάπης του Θεού για μας. Μέσα από το κανάλι της προσευχής εκχύνουμε τις καρδιές μας μπροστά στον Θεό, εκφράζοντας στον Θεό τις σκέψεις και τα αισθήματα δοξολογίας, ευγνωμοσύνης και λατρείας. Πέρα απ’ αυτά, η προσευχή είναι και μέσο που μας δόθηκε για να ξεπεράσουμε το κακό που κατοικεί στον εσώτατο εαυτό μας. Μ’ αυτή την έννοια, η προσευχή ως ικεσία, είναι μία ιδιαίτερη επαφή που μεταφέρει στον θρόνο του παντοδύναμου Θεού την κραυγή του ανθρώπου για βοήθεια. Το «Κύριε ελέησον», είναι η κραυγή βοήθειας που επαναλαμβάνουμε διαρκώς και ακαταπαύστως στην λειτουργική μας ζωή. Είναι και μία προσωπική κραυγή βοήθειας, καθώς φυλάμε την θύρα της καρδιάς μας και κράζουμε προς τον Κύριο να απομακρύνει «τα πεπυρωμένα βέλη του πονηρού, τα καθ ημών δολίως κινούμενα». Να καταστείλει «τας τις σαρκός ημών επαναστάσεις και παν γεώδες και υλικό φρόνημα» να κοιμίσει.

Τούτη, η συλλογική και προσωπική κραυγή, πηγάζει από το αίσθημα της αδυναμίας μας. Γνωρίζουμε ότι, χωρίς την βοήθεια Εκείνου, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε. Ταυτόχρονα όμως, έχουμε την πεποίθηση, την κραταιά πίστη, πως ο Χριστός θα καθαρίσει τις καρδιές μας από τις επιβουλές του αντικειμένου, αν εμείς του το ζητήσουμε στην προσευχή. Χρειάζεται να είμαστε σε εγρήγορση και να μπορούμε να ανακράζουμε ανά πάσα στιγμή, μέσα από την καρδιά μας, το «Κύριε ελέησον», κυρίως τις στιγμές που βλέπουμε το κακό να κλέβει τις συνειδήσεις μας.

Η προσευχή είναι μία διαρκής προσπάθεια αγώνα. Πάλη την ονομάζουν οι πατέρες. Η πάλη αυτή, είναι ο συνοδοιπόρος του πιστού στην πορεία του προς τον ουρανό. Σ’ αυτή την πάλη για την προσευχή δεν είμαστε μόνοι. Αναρίθμητοι χριστιανοί έχουν ήδη περπατήσει αυτό το μονοπάτι. Η Εκκλησία έχει περιφυλάξει αυτές τις εμπειρίες τους και μας τις προσφέρει ως εγχειρίδιο χρήσης πνευματικής ζωής. Σ’ εμάς μένει να το μελετήσουμε και να ακολουθήσουμε τα χνάρια των αγίων αδελφών μας. Αν αντί γι’ αυτούς, ακολουθούμε τους ξεστρατισμένους, τότε η απώλεια είναι βεβαία.

Ακολουθώντας τον κανόνα προσευχής των πατέρων, βεβαιωνόμαστε για την σωτηρία μας. Με την δική μας προσευχή, αγγίζουμε τα κράσπεδα των ιματίων της δόξας του Θεού, κάνουμε τον κόσμο μας πιο φωτεινό, πιο ασφαλή, πιο θείο. Κι εμείς γινόμαστε παιδιά Του και αδέλφια μεταξύ μας.

ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Φ.Ν.Θ., αρχιμ. Παύλος Κίτσος